B2-C1
AZALPENA UR HANDITAN: 21. Kromosoma, XXI. Mendean Ur Handitan telebista-programako kapitulu honetan, Down sindromedun pertsonak elkarrizketatzen dituzte. Dokumentala ikusi, eta, ondoren, hausnartu talde txikitan zein talde handian:
AZALPENA Adostasuna eta desadostasuna adierazteko bi txoko baliatuko dira. Ikasleek txandaka, edo irakasleak, esaldi hauek banan-banan irakurriko dituzte, eta, irakurri ahala, ikasleak alde batean edo bestean kokatuko dira. Ondoren, zergatia eztabaidatuko da: Bukatzeko, ezagutu nola sentitu diren egun batez adimen urritasunen bat dutenen lekuan jarri diren sei lagun hauek:
AZALPENA Ikasleei paper zati gorri eta berdeak banatu. Paper berdeetan esan dizkieten, edo entzun dituzten hitz politak idatziko dituzte. Gorrietan, esan dizkieten, edo entzun dituzten hitz itsusiak. Itxura fisikoari zein izaerari buruzkoak izan daitezke. Modu anonimoan, dagokion koloreko kutxatilan sartuko dituzte. Biribilean, txandakatuz, kutxatilatik hitz bat atera, eta horren inguruan eztabaidatuko dute:
AZALPENA Diabetesa duten pertsonek jaten duten horren azukre kantitatea ezagutu behar dute, hipergluzemiara ez iristeko. Izatez, denoi komeni zaigu jaten dugun horren azukre kantitatea ezagutzea, ondo baitakigu ez dugula gehiegi hartu behar, txantxarrak sortzen direlako eta gure osasunerako kaltegarria delako. Hortaz, azukre-koxkor batek 4 g. baldin baditu, zenbat azukre-koxkor jaten dituzue egunean? Eskolara egunerokoan jaten …
AZALPENA Azukrea eta azukredun jakiak jateaz ari garela, elikadura osasuntsuari buruz hitz egitea komeni da, ikasleek ez dezaten pentsatu azukrea janda energia lortuko dutenik. Orri zuri handi batean, hiru solairuko piramide bat marraztu eta erditik zatituko dugu. Oinarria gorria izango da, erdikoa laranja eta goikoa gorria, egunero, sarri eta tarteka jan beharreko elikagaiak kokatzeko. Ikasleak …
AZALPENA 2-3 laguneko taldeak osatu eta glukosa bolatxo bat eta intsulina txertatzeko “boligrafoa” egiten saiatu. Nahi duzuen moduan egin dezakezue: maketa izan daiteke, marrazkia, 3D irudia, panpina… Ondoren, “Glukosa eta intsulina, elkarren lagun minak!” lemapean, idatzi glukosak digestio-aparatuan egiten duen ibilbidea, beti ere, diabetesa duen pertsona baten kasuan (intsulina txertatuz).
AZALPENA Irakasleak txotxongiloak balira bezala erabiliko ditu panpinak, azalpenak argiagoak izan daitezen, bisualagoak. Panpinetako batek diabetesa izango du, eta besteak ez. Hori oinarritzat hartuta, irakasleak azalpen hauek emango ditu, gure ipuin-adibideari jarraituz. Gure ipuin-adibidean, Mirenek ez du diabetesik eta Jonek bai. IPUINA Hauek Miren eta Jon dira. Gehiago ezagutu nahi dituzue? Lagun onak dira, bakoitza …
AZALPENA Esklerosi anizkoitzaren kolorea laranja denez, letra laranja handiz esaldi hau idatziko dugu: ESKLEROSIAGATIK BUSTITZEN GARA! Jolastokira irten eta, urarekin jolastuz, elkar bustiko dugu, dantza egiten dugun bitartean. Bukatzean, letren inguruan elkartuko gara eta Esklerosiagatik bustitzen gara! oihukatuko dugu elkarrekin. Guztia bideoan grabatzea oso polita geldituko litzateke!
AZALPENA Sortzetiko kardiopatia duten pertsonek kontuz ibili behar dute bularraren aurka talkarik ez egiteko. Jolastokian edo leku ireki zabal batean, mugak jarriko dira, eta ikasleek ezingo dute muga horietatik irten. Mugatutako espazioan zehar mugitu beharko dira, elkar ukitu gabe. Gainera, espazioa gero eta txikiagoa izango da. Espazio barruan, konoak, bankuak, eta era guztietako materiala aurkituko …
AZALPENA Nolakoa imajinatzen duzue bihotzaren barruko makinatxoa? Margotu eta moztu kremaileradun bihotz hau eta marraztu barruan makinatxoa, bakoitzak irudikatzen duen bezala. Azkenik, biribilean, nahi duenak bere makinatxoak nola funtzionatzen duen kontatu dezala.
